Ўзбекистон Республикасининг «Давлат божи тўғрисидаги қонунига асосан БҲМнинг 10 баробари миқдори»да давлат божи тўланади.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 66-сонли қарори билан тасдиқланган "Тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш тартиби тўғрисида"ги низомнинг 1-боби 1-бандининг 1-хатбошисига кўра, ушбу Низом талаблари давлат рўйхатидан ўтказилиши қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда амалга ошириладиган банклар ва кредит бюролари, уларнинг ваколатхоналари ҳамда филиаллари (Ўзбекистон Республикаси Марказий банки бошқарувининг 30.06.2020 йилдаги 3252-сон қарори), шунингдек нодавлат нотижорат ташкилотларини давлат рўйхатидан ўтказишга (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 10.03.2014 йилдаги 57-сон қарори билан тасдиқланган «Нодавлат нотижорат ташкилотларини давлат рўйхатидан ўтказиш тартиби тўғрисидаги низом асосида) татбиқ этилмайди.

Юридик шахсларнинг таъсисчисиларини ўзгартириш Вазирлар Маҳкамасининг 2017-йил 9-февралдаги 66-сон қарори билан тасдиқланган “Тадбиркорлик субектларини давлат рўйхатидан ўтказиш тартиби тўғрисида”ги низомга мувофиқ амалга оширилади.

Ушбу Низомга 7-иловага мувофиқ Муассисларнинг (иштирокчиларнинг) устав фондидаги улушлари (ҳиссалари) ўзгариши (акциядорлик жамиятлари бундан мустасно) тегишли битим амалга оширилган пайтдан бошлаб 30 кун мобайнида мажбурий қайта рўйхатдан ўтказилади.

Юридик шахс таъсисчиси ўзгартирилаётганда Тизим воситасида ушбу Низомнинг 13-бандида назарда тутилган талабларни инобатга олган ҳолда қуйидаги ҳужжатлар сўровномага илова қилинади:

             тадбиркорлик субекти ваколатли бошқарув органининг таъсис ҳужжатларига устав фонди миқдорининг оширилиши, улушнинг (ҳиссанинг) бошқа шахсга ўтиши билан боғлиқ бўлган ўзгартириш ва (ёки) қўшимчалар киритиш тўғрисидаги қарори;

             давлат тилидаги таъсис ҳужжатлари;

             улушнинг (ҳиссанинг) бошқа шахсга ўтганлигини тасдиқловчи ҳужжат (шартнома, хат, ҳуқуқий ворислик, мерос, суд қарори ва шу кабилар) — улуш (ҳисса) бошқа шахсга ўтганда. Бунда улушнинг (ҳиссанинг) бошқа шахсга ўтиши билан боғлиқ ўзгартириш ва қўшимчаларни қайта рўйхатдан ўтказишда, муассисларнинг сўровномада кўрсатилган электрон почта манзилига Тизим томонидан юборилган хабарнома ва уларнинг муассислигини Ягона идентификациялаш тизими орқали идентификациялашни тасдиқлаш йўли билан ҳар бир муассиснинг розилиги мавжуд бўлиши керак.

Тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахс фаолиятини ихтиёрий тўхтатиш унинг рўйхатдан ўтказувчи органга тақдим этган аризаси асосида амалга оширилади.

Аризага қуйидаги ҳужжатлар илова қилинади:

Муҳр ва штамплар (агар мавжуд бўлса);

Барча лицензиялар (рухсатномалар)нинг асл нусхалари (агар мавжуд бўлса);

Агар мавжуд бўлса, асосий ҳисобварағи ёпилганлиги тўғрисидаги тижорат банкининг маълумотномаси.

Рўйхатдан ўтказувчи орган фаолиятни ихтиёрий тўхтатиш тўғрисида ариза тушганидан сўнг бир иш куни ичида тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахс давлат рўйхатидан ўтказилган жойдаги давлат солиқ хизмати органига Тизим орқали унинг солиқлар ва йиғимлар бўйича қарзи йўқлигини, шунингдек, тижорат банкида ҳисобварақ очмаганлигини (ҳисобварақ очилмаган деб кўрсатилган бўлса) тасдиқлаш учун сўровнома юборади. Бунда давлат солиқ хизмати органи сўровнома олинган кундан бошлаб икки иш куни мобайнида Тизим орқали рўйхатдан ўтказувчи органга хабарнома юборади.

Рўйхатдан ўтказган орган ҳужжатлар тушганидан кейин бир иш куни мобайнида тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахс фаолиятини тўхтатиш тўғрисидаги ёзувни давлат реестрига киритади.

Рўйхатдан ўтказувчи органнинг тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахс фаолиятини тўхтатиш тўғрисидаги ёзувни давлат реестрига киритиш ҳақидаги қарори қабул қилингандан сўнг бир иш куни мобайнида тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахсга (вакилига) берилади ёки почта орқали жўнатилади.

Тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахс фаолиятини тўхтатиш тўғрисидаги ёзув давлат реестрига киритилгандан кейин рўйхатдан ўтказувчи орган уч иш кунида:

Давлат солиқ хизмати органини тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахс фаолияти тўхтатилганлиги тўғрисида қарор қабул қилинганлиги ҳақида Тизим орқали хабардор қилади;

Фаолиятини тўхтатган тадбиркорлик субъекти ― жисмоний шахснинг муҳр ва штампларини (агар мавжуд бўлса) йўқ қилади;

Лицензия ва рухсатномаларни (агар мавжуд бўлса) уларни берган органларга юборади.

Тадбиркорлик субъекти сифатида фаолиятининг тўхтатилиши жисмоний шахсни кредиторлар олдидаги унинг тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш билан боғлиқ мажбуриятларидан озод қилмайди.

Якка тартибдаги тадбиркорларни рўйхатдан ўтказиш усуллари:

- Онлайн тартибда fo.birdarcha.uz сайти орқали (электрон рақамли имзо олиш талаб этилади)

- Исталган давлат хизматлари марказига мурожаат қилган ҳолда

Тақдим этиладиган ҳужжатлар:

Аризачининг шахсини тасдиқловчи ҳужжат

Давлат божи базавий ҳисоблаш миқдорининг

1 баравари. (онлайн тартибда 90 фоизи)

Якка тартибдаги тадбиркорлар 15-30 дақиқада давлат рўйхатидан ўтказилади.

Якка тартибдаги тадбиркорларга қўйилган талаблар:

ЙТТлар фақат ҳукумат қарори билан тасдиқланган фаолият тури билан шуғулланишлари мумкин.

Вазирлар Маҳкамасининг 2011 йил 7 январдаги 6-сон қарори билан тасдиқланган Хусусий тадбиркорлар юридик шахс ташкил этмасдан шуғулланиши мумкин бўлган фаолият турлари рўйхати lex.uz ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 9 февралдаги 66-сонли қарори билан тасдиқланган Тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш тартиби тўғрисидаги низоми lex.uz.

Акциядорлик жамиятини рўйхатдан ўтказиш усуллари:

-онлайн тартибда фо.бирдарча.уз сайти орқали (электрон рақамли имзо олиш орқали)

-Исталган давлат хизматлари маркази орқали

Тақдим этиладиган ҳужжатлар:

аризачининг шахсини тасдиқловчи ҳужжат

Таъсис ҳужжатлар (устав ва таъсис шартномаси)

Давлат божи базавий ҳисоблаш миқдорининг 1 баравари. (онлайн тартибда 90 фоизи)

Акциядорлик жамиятини 15-30 дақиқада давлат рўйхатидан ўтказилади.

Оилавий корхона иштирокчилари қуйидаги ҳуқуқларга эга:

оилавий корхонани бошқаришда, қарорлар қабул қилишда, молия-хўжалик фаолиятини назорат қилишда иштирок этиш;

оилавий корхона таъсис шартномасининг шартларига боғлиқ ҳолда фойдадан ўз улушини олиш;

оилавий корхона таркибидан ихтиёрий равишда чиқиш;

агар оилавий корхонанинг таъсис шартномасида бошқача қоида назарда тутилган бўлмаса, оилавий корхона таркибидан чиқишда оилавий корхона мол-мулки қийматининг бир қисми устав фондига ўзи киритган мол-мулк миқдорига мутаносиб равишда қайтариб берилиши ёки шундай қийматдаги мол-мулк натурал ҳолда ўзига ажратиб берилиши.

Оилавий корхона иштирокчилари оилавий корхонанинг фаолиятида шахсий меҳнати билан иштирок этиши шарт.

Оилавий корхона иштирокчилари қонунчиликка мувофиқ бошқа ҳуқуқларга эга бўлиши ва уларнинг зиммасида ўзга мажбуриятлар бўлиши мумкин.

Агар Сиз бизнес билан шуғулланганда, мавжуд бўлган мажбуриятларингизни бажара олмасангиз, корхонангиз банкрот деб топилиши мумкин.

Тушунча:

Банкротлик, бошқа сўзлар билан айтганда, бу иқтисодий ночорлик.

Қарздорнинг пул мажбуриятлари бўйича кредиторлар талабларини тўла ҳажмда қондиришга ва (ёки) мажбурий тўловлар бўйича ўз мажбуриятини тўла ҳажмда бажаришга қодир эмаслиги билан боғлиқ иқтисодий суд томонидан эътироф этиладиган ҳолат.

Мазкур бўлимда ифода этилган қоидалар давлат корхоналари ва нотижорат корхоналарга татбиқ этилмайди.

Банкротлик иши қуйидаги шахсларнинг аризаларига кўра қўзғатилиши мумкин:

 Қарздор;

 Кредитор;

 Прокурор.

Банкротлик ишини кўриб чиқиш қуйидаги босқичлардан иборат:

 Кузатув;

 Суд санацияси;

 Ташқи бошқарув;

 Тугатишга доир иш юритиш.

Қуйидагилар кичик тадбиркорлик субъектлари ҳисобланади:

Якка тартибдаги тадбиркорлар;

Ишлаб чиқариш тармоқларидаги ходимларининг ўртача йиллик сони кўпи билан 20 киши, хизмат кўрсатиш соҳасидаги ва ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлмаган бошқа тармоқлардаги ходимларининг ўртача йиллик сони кўпи билан 10 киши, улгуржи, чакана савдо ҳамда умумий овқатланиш тармоқларидаги ходимларининг ўртача йиллик сони кўпи билан 5 киши бўлган микрофирмалар;

Қуйидаги тармоқлардаги кичик корхоналар:

Енгил, озиқ-овқат саноатидаги ва қурилиш материаллари саноатидаги ходимларининг ўртача йиллик сони кўпи билан 200 киши;

Металлга ишлов бериш ва асбобсозлик, ёғочсозлик, мебель саноатидаги, шунингдек қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа саноат-ишлаб чиқариш соҳаларидаги ходимларининг ўртача йиллик сони кўпи билан 100 киши;

Машинасозлик, металлургия, ёқилғи-энергетика ва кимё саноати, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш ва уларни қайта ишлаш, қурилиш ҳамда қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа саноат-ишлаб чиқариш соҳаларидаги ходимларининг ўртача йиллик сони кўпи билан 50 киши;

Фан, илмий хизмат кўрсатиш, транспорт, алоқа, хизмат кўрсатиш соҳалари (суғурта компанияларидан ташқари), савдо ва умумий овқатланиш ҳамда ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлмаган бошқа соҳалардаги ходимларининг ўртача йиллик сони кўпи билан 25 киши.

Асос: «Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисидаги қонун.

Кам таъминланган оилаларга болалар пули ва моддий ёрдам беришда уларнинг касаначилик ёки қишлоқ хўжалигига мавсумий жалб қилинган 6 ойгача бўлган даврда олган даромадлари инобатга олинмаслик тартиби белгиланди.

Асос: Ўзбекистон Республикаси Президентининг 23.02.2023 йилдаги ПҚ-70-сон қарори.

Хусусий бандлик агентлиги иш қидираётган шахсларга иш танлаш ва ишга жойлашиш бўйича, иш берувчилар учун кадрлар танлаш бўйича хизматлар кўрсатувчи, шунингдек ишга жойлаштириш соҳасида ахборот ва маслаҳат хизматлари кўрсатувчи тижорат ташкилотидир.

Хусусий бандлик агентликлари фаолиятининг асосий принциплари қонунийлик, очиқлик ва шаффофлик, камситишга йўл қўймасликдан иборатдир.

Хусусий бандлик агентлигининг фаолияти ўзининг хусусий мол-мулки ва (ёки) жалб этилган мол-мулк асосида амалга оширилиши мумкин.

Хусусий бандлик агентлиги ўз фаолиятини қайси мол-мулк асосида ва мулкий ҳуқуқлар воситасида амалга оширса, ўша мол-мулк, шу жумладан мулкий ҳуқуқлар олди-сотди, гаров, ижара ҳамда ҳуқуқлар ва мажбуриятларни белгилаш, ўзгартириш ва (ёки) тугатиш билан боғлиқ бошқа битимлар объекти бўлиши мумкин.

Хусусий бандлик агентлиги қуйидаги ҳуқуқларга эга:

хизматлар кўрсатиш тўғрисидаги шартномага мувофиқ пуллик хизматлар кўрсатиш;

ишга жойлаштириш соҳасидаги фаолиятни амалга ошириш учун давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларидан ахборот олиш;

иш қидираётган шахслардан, шунингдек иш берувчилардан ишга жойлаштириш учун зарур бўладиган ҳужжатлар ва ахборот олиш;

иш қидираётган шахслар ва иш берувчилар ишга жойлаштириш масалаларига доир ҳужжатларни ҳамда ахборотни тақдим этмаган тақдирда хизматлар кўрсатишни рад этиш.

Иш берувчилар ва иш қидираётган шахслар:

хусусий бандлик агентликлари билан тузилган хизматлар кўрсатиш тўғрисидаги шартномалар шартларига риоя этиши;

хусусий бандлик агентликлари билан тузилган хизматлар кўрсатиш тўғрисидаги шартномалар шартларига мувофиқ хизматлар ҳақини ўз вақтида тўлаши;

хусусий бандлик агентлигига ўз фаолиятини амалга ошириши учун зарур бўлган ишончли ва тўлиқ маълумотлар ҳамда ҳужжатларни тақдим этиши шарт.

. тугатиш ҳақида норматив-ҳуқуқий ҳужжат ёки ваколатли давлат органларининг тегишли ҳужжати.

2022 йилнинг 1 декабридан бошлаб масъулияти чекланган жамиятнинг таъсис шартномасини давлат рўйхатидан ўтказиш бекор қилинган.

Асос: 08.11.2022 йилдаги 415-сонли ПҚ

ЯТТ субъекти автомобиль транспортида йўловчи ташиш хизмати учун лицензия олиш имконияти мавжуд эмас. Ўз-ўзини банд қилиш орқали автомобиль транспортида йўловчи ташиш хизматидан фойдаланиши мумкин.

Асос: Ўзбекистон Республикасининг 30.08.2001 йилдаги 267-ИИ-сон Қонуни.

         Қонуннинг 3-моддасига мувофиқ, Товар белгиси ва хизмат кўрсатиш белгиси бу бир юридик ва жисмоний шахслар товарлари ва хизматларини бошқа юридик ва жисмоний шахсларнинг шу турдаги товарларидан фарқлаш учун хизмат қиладиган, белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказилган белгилардир.

Асос: Ўзбекистон Республикасининг 30.08.2001 йилдаги 267-ИИ-сон Қонуни.

         Қонуннинг 5-моддасига мувофиқ, мамлакат, аҳоли пункти, жой ёки бошқа жўғрофий объектнинг товарни белгилаш учун ишлатиладиган, унинг алоҳида хусусиятлари тамомила ёки асосан мазкур жўғрофий объектга хос табиий шароитлар билан ёки бошқа омиллар ёхуд табиий шароитлар ва ушбу омилларнинг бирикмаси билан белгиланадиган номи товар келиб чиққан жой номи деб эътироф этилади.

Асос: Ўзбекистон Республикасининг 30.08.2001 йилдаги 267-ИИ-сон Қонуни.

         Қонуннинг 11-моддасига мувофиқ, қуйидаги белгилар товар келиб чиққан жой номи сифатида рўйхатдан ўтказилмайди:

товар келиб чиққан жой хусусида истеъмолчини чалғитиб қўядиган жўғрофий ном бўлган белгилар;

товар келиб чиққан ҳақиқий жойни расман кўрсатувчи, лекин товар бошқа ҳудудда чиқарилаётганлиги ҳақида янглиш тасаввур берувчи белгилар;

товар тайёрланган жой номи билан боғлиқ бўлмаган жўғрофий номни англатувчи ва Ўзбекистон Республикасида муайян турдаги товар белгиси сифатида умум фойдаланишда бўлган белгилар.

шу турдаги товарга нисбатан товар келиб чиққан жой номи ёки географик кўрсаткич сифатида рўйхатдан ўтказилган белгилар.

Асос: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 19.09.2023 йилдаги 480-сон қарори

         Қарорга мувофиқ, талабнома қуйидагиларни ўз ичига олади:

товар белгисини рўйхатдан ўтказиш учун ариза;

талабномада кўрсатилган белгининг тасвири;

белгиларни рўйхатдан ўтказиш учун Товарлар ва хизматларнинг халқаро таснифига  мувофиқ гуруҳланган товар белгисини рўйхатдан ўтказиш сўралаётган товарларнинг рўйхати.

Асос: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 19.09.2023 йилдаги 480-сон қарори

         Қарорга мувофиқ, товар белгисини рўйхатдан ўтказишга доир талабнома топшириш учун патент божи тўлови 3 ой давомида амалга оширади.

Давлат иштирокидаги корхона — хўжалик фаолиятини амалга оширадиган, устав фондидаги (устав капиталидаги) давлат улуши миқдори 25 фоиздан ортиқ бўлган юридик шахс, шунингдек давлат унитар корхонаси ёки ўзига хўжалик фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқи берилган давлат муассасаси.

Асос: Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 3 июльдаги ЎРҚ-850-сон Қонуни.

Молия бозори — банклар, кредит, суғурта ва бошқа молия ташкилотлари томонидан кўрсатиладиган молиявий хизматнинг, шунингдек қимматли қоғозлар бозори профессионал иштирокчилари хизматларининг Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги ёки унинг бир қисмидаги муомаласи доираси бўлиб, у Ўзбекистон Республикасининг маъмурий-ҳудудий тузилишига мос келмаслиги мумкин ва мазкур муомала доираси чегараларида бундай хизматларни кўрсатиш имконияти мавжуд бўлади.

Асос: Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 3 июльдаги ЎРҚ-850-сон Қонуни.

Юридик шахс ташкил этмаган деҳқон хўжалигини давлат рўйхатидан ўтказиш учун Сиз ўзизнгизга яқин бўлган Давлат хизматлари марказига борган ҳолда давлат рўйхатдан ўтказишингиз мумкин.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 23.01.2024 йилдаги ПҚ-39-сон қарори билан 2024 йил 1 февралдан тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтинги жорий этилади.

Тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтинги доирасида тадбиркорлик субъектлари қуйидаги тоифаларга ажратилади:

«ААА», «АА» ва «А» тоифалар – юқори барқарорлик рейтинги;

«БББ», «ББ» ва «Б» тоифалар – ўрта барқарорлик рейтинги;

«CCC», «CC» ва «C» тоифалар – қониқарли барқарорлик рейтинги;

«Д» тоифа – қуйи барқарорлик рейтинги.

Тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтинги Солиқ қўмитасининг «Тадбиркорларнинг барқарорлик рейтинги» электрон платформасида идоралараро ахборот алмашинуви воситасида автоматик тарзда (онлайн) шакллантирилади ва Савдо-саноат палатасининг расмий веб-сайтида эълон қилиб борилади.

Ташриф буюрувчилар (туристлар) учун санитария-гигиена қулайликларини ташкил этиш:

-умумий фойдаланиш учун санитария-гигиена узели, ванна ёки душ кабинасининг мавжудлиги;

канализация (сув чиқариш) ёки (ахлат тўкиладиган ўрани ташкил этиш йўли билан) маҳаллий иншоотларнинг мавжудлиги;

-яшаш ва жамоат жойларида табиий ва сунъий (шу жумладан, фонарлар, шамлар ва бошқа ёритиш воситаларидан фойдаланиш ҳисобига) ёритишнинг мавжудлиги;

-сув таъминотининг мавжудлиги (шу жумладан, сувни тўплаш учун идишлар ўрнатиш йўли билан).

Ташриф буюрувчиларнинг (туристларнинг) хавфсизлигини таъминлаш:

-ўт ўчиргичлар ва тиббиёт дори қутисининг мавжудлиги;

-шошилинч ёрдам хизматларини чақириш имконияти.

Ташриф буюрувчиларнинг (туристларнинг) қулай ва яхши яшашлари учун қуйидаги шароитларни ташкил қилиш:

-туташ ҳудуднинг қулай ва шинам бўлиши, оилавий меҳмон уйига бориш йўллари қаттиқ қопламага (шағалли, ёғочли) эга бўлиши;

-оилавий меҳмон уйининг олд томонида «Оилавий меҳмон уйи», «Семейный гостевой дом» ва «Family guesthouse» сўзларини ўз ичига олган, оилавий меҳмон уйининг ўзбек, рус ва инглиз тилларидаги номи кўрсатиб ўтилган маълумотлар тахтасининг (ўлчами — энг камида 60 см х 80 см) мавжуд бўлиши.

Оилавий меҳмон уйига киришда ўзбек, рус ва инглиз тилларида ёзилган қуйидаги маълумотлар тахтасининг мавжуд бўлиши:

-Оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳлар ягона реестридан кўчирма нусхаси;

-шошилинч хизматларнинг ва Туризм қўмитаси Call-марказининг телефон рақамлари;

-кўрсатиладиган хизматлар прейскуранти;

-рўй бериши мумкин бўлган табиий ҳодисалар, жойлардаги хавф-хатарлар тўғрисида маълумот.

Умумий фойдаланиш учун мобил ёки стационар телефон алоқасининг мавжуд бўлиши.

«E-mehmon» — меҳмонхона ва бошқа жойлаштириш воситаларида яшовчиларни ҳисобга олишнинг автоматлаштирилган махсус электрон дастурига уланган бўлиши. Бунда, Интернет жаҳон ахборот тармоғига уланиш имкони мавжуд бўлмаган ҳолларда, (туристларни) энг яқин жойлаштириш воситалари ёки туризм-ахборот марказлари орқали тегишли ҳудудий ички ишлар органларига мурожаат этган ҳолда ташриф буюрувчиларнинг рўйхатга олинишини таъминлайди.

Ташриф буюрувчиларни (туристларни) жойлаштириш хоналарида каравотлар ёки матраслар, каравотлар (матраслар) сони бўйича чойшаб-жилдлар мажмуининг мавжудлиги.

Нодавлат нотижорат ташкилоти — жисмоний ва (ёки) юридик шахслар томонидан ихтиёрийлик асосида ташкил этилган, даромад (фойда) олишни ўз фаолиятининг асосий мақсади қилиб олмаган ҳамда олинган даромадларни (фойдани) ўз қатнашчилари (аъзолари) ўртасида тақсимламайдиган ўзини ўзи бошқариш ташкилотидир.

Нодавлат нотижорат ташкилоти жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини, бошқа демократик қадриятларни ҳимоя қилиш, ижтимоий, маданий ва маърифий мақсадларга эришиш, маънавий ва бошқа номоддий эҳтиёжларни қондириш, хайрия фаолиятини амалга ошириш учун ҳамда бошқа ижтимоий фойдали мақсадларда тузилади.

Ўз уставига ва Ўзбекистон Республикасининг қонунчилигига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ҳамда битта ёки ундан кўпроқ чет эл давлати ҳудудида фаолият олиб бориши мумкин бўлган халқаро ташкилот халқаро нодавлат нотижорат ташкилоти деб ҳисобланади.

Нодавлат нотижорат ташкилотининг таъсис ҳужжатлари қуйидагилардан иборат:

муассислар (аъзолар) томонидан тасдиқланган устав;

қатнашчилар томонидан тузилган таъсис шартномаси ва улар тасдиқлаган устав — уюшма (иттифоқ) учун.

Нодавлат нотижорат ташкилоти таъсис ҳужжатларининг талаблари нодавлат нотижорат ташкилотининг ўзи учун, унинг муассислари ва қатнашчилари (аъзолари) учун мажбурийдир.

Таъсис шартномасида тарафлар (муассислар) нодавлат нотижорат ташкилотлари уюшмасини (иттифоқини) тузиш мажбуриятини оладилар, уни тузиш соҳасида биргаликда фаолият кўрсатиш тартибини, унга ўз мол-мулкини бериш ҳамда унинг фаолиятида иштирок этиш, нодавлат нотижорат ташкилоти фаолиятини бошқариш, муассисларнинг унинг таркибидан чиқиш шартларини белгилаб берадилар. Таъсис шартномасига муассисларнинг келишувига биноан бошқа шартлар ҳам киритилиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси  "Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида"ги Қонуннинг 20 моддасига кўра нодавлат нотижорат ташкилотини қайта ташкил этиш унинг юқори органи қарорига биноан бирлашиш, қўшилиш, бўлиниш, ажралиб чиқиш ва ўзгартириш йўли билан амалга оширилади.

Ўзбекистон Республикасида фаолият юритаётган халқаро нодавлат нотижорат ташкилотлари, халқаро ҳамда чет эл нодавлат нотижорат ташкилотларининг ваколатхоналари ва филиаллари Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида рўйхатдан ўтказилади.

Нодавлат нотижорат ташкилоти қонун билан тақиқланмаган ҳамда ўзининг таъсис ҳужжатларида назарда тутилган мақсадларга мувофиқ бўлган фаолиятнинг ҳар қандай турини амалга ошириши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси  "Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида"ги Қонуннинг 36 моддасига кўра нодавлат нотижорат ташкилотини тугатиш унинг юқори органи қарорига биноан ёки суд тартибида амалга оширилади.

Нодавлат нотижорат ташкилотининг муассислари, қатнашчилари (аъзолари) ёки нодавлат нотижорат ташкилотини тугатиш тўғрисида қарор қабул қилган орган давлат рўйхатидан ўтказувчи адлия органи билан келишган ҳолда тугатиш комиссиясини тайинлайди. Нодавлат нотижорат ташкилотини тугатиш қонунчиликда назарда тутилган тартибда амалга оширилади. Кредиторларнинг талаблари қондирилгандан кейин қолган мол-мулк ташкилот қатнашчилари (аъзолари), шунингдек раҳбар органларнинг аъзолари ёки нодавлат нотижорат ташкилотларининг ходимлари ўртасида тақсимланиши мумкин эмас ҳамда ундан белгиланган тартибда фойдаланилади.

Ўзбекистон Республикаси  "Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида"ги Қонуннинг 34 моддасига кўра нодавлат нотижорат ташкилотининг фаолияти у Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси ва қонунчилигини бузган тақдирда суд томонидан тўхтатиб қўйилиши мумкин.

Нодавлат нотижорат ташкилоти томонидан нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисидаги қонунчилик бузилган, шунингдек устав мақсадларига зид ҳаракатлар содир этилган тақдирда прокуратура органлари ёки адлия органлари кўрсатилган қоидабузарликлар тўғрисида мазкур нодавлат нотижорат ташкилотининг раҳбар органларига тақдимнома киритади ҳамда бу қоидабузарликларни бартараф этиш муддатини белгилайди. Агар бу қоидабузарликлар белгиланган муддатда бартараф этилмаса, нодавлат нотижорат ташкилотининг фаолияти прокуратура ва адлия органларининг тақдимномаси асосида суднинг қарори билан олти ойгача бўлган муддатга тўхтатиб қўйилади.

Ўзбекистон Республикасининг ҳудудида фавқулодда ҳолат жорий этилган тақдирда нодавлат нотижорат ташкилотининг фаолиятини тўхтатиб қўйиш тартиби қонунчилик билан белгиланади.

Ўзбекистон Республикаси  "Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида"ги Қонуннинг 34 моддасига кўра нодавлат нотижорат ташкилоти қонунчиликка мувофиқ ўз устав мақсадларига мос келадиган доираларда тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси  "Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида"ги Қонуннинг 25 моддасига кўра Ўзбекистон Республикаси  "Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида"ги Қонуннинг 34 моддасига кўра нодавлат нотижорат ташкилотининг таъсис ҳужжатлари Ўзбекистон Республикасининг конституциявий тузумини зўрлик билан ўзгартиришни, суверенитети, яхлитлиги ва хавфсизлигига путур етказишни, фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқ ва эркинликларини камситишни, урушни, ижтимоий, миллий, ирқий ва диний адоватни тарғиб қилишни, фуқароларнинг соғлиғи ва маънавиятига тажовуз қилишни мақсад қилиб қўйган бўлса;

ҳужжатлар рўйхат бўйича тўлиқ тақдим этилмаган ёки улар лозим даражада расмийлаштирилмаган бўлса;

ҳужжатлар устав қабул қилинган пайтдан бошлаб икки ойлик муддат ўтганидан кейин тақдим этилган бўлса;

илгари худди шу номдаги нодавлат нотижорат ташкилоти рўйхатдан ўтказилган бўлса;

нодавлат нотижорат ташкилотини тузишнинг қонунда белгиланган тартиби бузилган бўлса ёки унинг таъсис ҳужжатларида қонунга номувофиқликлар бўлса;

рўйхатдан ўтказиш учун тақдим этилган таъсис ҳужжатларида атайин нотўғри маълумотлар келтирилганлиги аниқланган бўлса;

нодавлат нотижорат ташкилотининг номи ёки рамзий белгилари маънавиятга фуқароларнинг миллий ва диний туйғуларига дахл қилса;

нодавлат нотижорат ташкилотининг таъсис ҳужжатларида ҳарбийлаштирилган бирлашмалар тузиш назарда тутилган бўлса, рад этилиши мумкин.

— Ўзбекистон Республикасидаги барча корхоналар учун белгилаб қўйилган божхона ва солиқ имтиёзлари билан бир қаторда тўғридан тўғри хусусий хорижий инвестициялар жалб этаётган қуйидаги иқтисодиёт тармоқлари корхоналари учун қатор имтиёзлар мавжуд:

1.         Радиоэлектрон саноат буюмлари ва компьютер ҳамда ҳисоблаш техникалари учун бутловчи қисмлар ишлаб чиқариш.

2.         Енгил саноат:

3.         Ипакчилик саноати:

4.         Қурилиш материаллари саноати:

5.         Парранда гўшти ва тухум етиштириш.

6.         Озиқ-овқат саноати:

7.         Сут-гўшт маҳсулотлари саноати:

8.         Кимё-фармацевтика саноати:

Ушбу корхоналар асосий фаолияти бўйича даромад солиғи, мол-мулк солиғи, ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш ва ҳудудларни ободонлаштиришдан олинадиган солиқ, экология солиғи, микрофирма ва кичик корхоналар учун ягона солиқ, шунингдек Республика йўл фондига мажбурий тўловлар тўлашдан озод этилади.

Қайд этилган солиқ имтиёзлари тўғридан-тўғри шахсий хорижий сармоялар қуйидаги ҳажмда жалб этилганда тақдим этилади:

— 300 минг АҚШ долларидан 3 млн. долларгача — 3 йил муддатга;

— 3 млн. АҚШ доллардан 10 млн. долларгача — 5 йил муддатга;

— 10 млн. АҚШ долларидан ортиқ — 7 йил муддатга.

Бунда қайд этилган солиқ имтиёзлари қуйидаги шартларда тақдим этилади:

— юқорида қайд этилган корхоналарни меҳнат кўп ҳудудлар — Қорақалпоғистон Республикаси, Жиззах, Қашқадарё, Сирдарё, Сурхондарё, Хоразм вилоятлари, шунингдек Навоий, Андижон, Наманган ва Фарғона вилоятлари қишлоқ аҳоли пунктларида жойлаштириш;

— хорижий сармоядорлар томонидан шахсий тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилишни Ўзбекистон Республикаси кафолатларини тақдим этмаган ҳолда амалга ошириш;

— хорижий иштирокчиларнинг корхона Устав капиталидаги ҳиссаси 50 фоиздан кам бўлмаслиги керак;

— қайд этилган корхоналар давлат рўйхатидан ўтказилгандан сўнг шахсий тўғридан-тўғри сармоялар киритиш;

— хорижий сармояларни эркин конвертация қилинадиган валюта ёки янги замонавий технологик ускуна кўринишида киритиш;

— ушбу имтиёзлар тақдим этилиши натижасида олинган даромадни улардан фойдаланиш муддати давомида корхонани янада ривожлантириш учун қайта сармоя киритишга йўналтириш.

Бундан ташқари, 2003 йил 1 июлидан 2009 йил 1 январига қадар “Ўзбекенгилсаноат” ДАК хорижий инвестицияоар иштирокидаги ишлаб чиқариш корхоналари (тайёр кийимлар (тикувчилик, тўқимачилик ва тери маҳсулотлари), пайпоқ ва пойабзал ишлаб чиқаришга ихтисослашган ҳозирги «Ўзенгилсаноат» уюшмаси) бюджетга барча турдаги солиқ ва йиғимлар тўлашдан озод этилади, қўшимча қиймат солиғи бундан мустасно.

— Баъзи ҳолларда тузилаётган сармоя шартномалари асосида хорижий сармоядорларга қўшимча кафолатлар ва қўйидаги тармоқларга сармоя киритишда ҳуқуқларни ҳимоя қилишга доир чора-тадбилар тақдим этилиши мумкин:

— барқарор иқтисодий ўсиш, мамлакат иқтисодиётининг прогрессив таркибий ўзгаришларини таъминловчи устувор тармоқлар;

— республика экспорт салоҳиятини мустаҳкамлаш ва кенгайтириш, унинг дунёнинг хўжалик фаолиятига интеграциясини таъминловчи устувор лойиҳалар;

— Хом-ашё ва материалларни қайта ишлаш, истеъмол товарлари ва хизматларини ишлаб чиқариш, аҳоли бандлигини таъминлашга қаратилган кичик ва ўрта тадбиркорлик соҳаларидаги лойиҳалар.

Хорижий сармоядорларга тақдим этиладиган қўшимча кафолатлар ва ҳимоя чоралари Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати томонидан кафолатлар тақдим этилиши, инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришда ёрдам кўрсатиш, махсус солиқ ва тўлов режимини яратиш, лойиҳаларни амалга ошириш устидан давлат мониторингини ўтказиш ва қонунчиликка мувофиқ бошқа чора-тадбирлар.

Таълим олувчиларнинг мунтазам билим олишини таъминлаш, уларда билим олиш еҳтиёжини кучайтириш, базавий ўқув, илмий ва умуммаданий билимларни шакллантириш;

таълим олувчиларга миллий анъаналар ва умуминсоний қадриятлар асосида таълим бериш, миллий ҳамда умумбашарий қадриятларни уйғунлаштириш асосида юксак маънавий-ахлоқий фазилатларни қарор топтириш, ўз Ватанига ва халқига содиқ фуқарони шакллантириш;

таълим олувчиларнинг алоҳида ижобий хусусиятлари ва қобилиятларини аниқлаш, қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш, уларнинг юксак даражада таълим олиши, ижодий имкониятларини ривожлантириши ва рўёбга чиқариши учун шарт-шароит яратиб бериш;

таълим олувчиларда меҳнат қилиш ва мустақил ижодий фикрлаш кўникмаларини шакллантириш, уларни касбий йўналтиришга ва касб танлашига кўмаклашиш;

таълим жараёнига юқори малакали педагог ва бошқа кадрларни, шу жумладан хорижий мутахассисларни жалб етиш, таълим жараёнини самарали ташкил етиш учун уларга зарур шарт-шароитлар яратиш;

ўқиш муддати ва шартлари, тўлов миқдори, томонларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари ҳамда бошқа шартлар белгиланган шартномага мувофиқ таълим олувчиларнинг ота-оналари ёки бошқа қонуний вакиллари билан ишларни ташкил етиш;

таълим дастурларининг белгиланган даражасини амалга ошириш учун ўқув биноларини зарур дарсликлар, ўқув-методик адабиётлар ва бошқа воситалар ҳамда жиҳозлар билан таъминлаш;

ижтимоий ҳимояга муҳтож оилаларнинг қобилиятли ва иқтидорли фарзандларини танлов асосида бепул ўқишга қабул қилиш орқали уларнинг сифатли билим олишларига ва жамиятга уйғунлашувига кўмаклашиш.

Ўқув йилининг давомийлиги — 34 ҳафта;

ўқув ҳафтасининг давомийлиги — 6 кун;

дарс машғулотининг давомийлиги — 45 дақиқа;

дарс машғулотлари оралиғидаги танаффуснинг давомийлиги — 5 дақиқа, катта танаффуснинг давомийлиги 15 дақиқа.

Меҳнат тўғрисидаги қонунчилик ҳужжатлари ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда байрам (ишланмайдиган) куни деб белгиланган кунларда дарс машғулотлари ўтказилмайди.

Таълим олувчилар билан гуруҳ бўйича ва якка тартибда машғулотлар олиб бориш орқали ташкил этилади.

Давлат таълим стандартлари асосида ихтиёрий равишда таълим олиш;

нодавлат умумтаълим ташкилотининг таълим жараёни ва иш фаолиятини такомиллаштиришга оид таклифлар бериш;

давлат умумтаълим муассасалари ўқувчилари учун ташкил етиладиган кўрик-танловлар ва спорт мусобақаларида иштирок етиш.

Таълим олувчилар қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ бошқа ҳуқуқларга ҳам ега бўлиши мумкин.

Нодавлат умумтаълим ташкилотининг ички тартиб-қоидаларига, одоб-ахлоқ қоидаларига риоя қилишга;

нодавлат умумтаълим ташкилотининг моддий-техник базасидан самарали фойдаланиш ва уни асраб-авайлашга мажбур.

Таълим олувчилар қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ бошқа мажбуриятларни ҳам олиши мумкин.

Таълим жараёнини давлат таълим стандартлари ҳамда белгиланган тартибда тасдиқланган ўқув режалари ва дастурлари асосида ташкил етишга;

педагог одоб-ахлоқ қоидаларига қатъий риоя қилишга;

дарс машғулотларини юқори савияда олиб бориш, таълим мазмунини такомиллаштириш, ўқитиш воситаларини яратишда фаол қатнашишга;

таълим олувчиларнинг қадр-қимматига ҳурмат билан муносабатда бўлиш, уларда меҳнацеварлик, езгулик, меҳр-шафқат каби фазилатларни шакллантириш, ўқувчиларни она Ватанга садоқат, давлат тилига, миллий ва умуминсоний, тарихий ва маданий қадриятларга, ота-онага ва ўзидан катта ёшдагиларга ҳурмат, атроф-муҳитга еҳтиёткорлик билан муносабатда бўлиш руҳида тарбиялашга;

ўзининг назарий билим даражасини, педагогик маҳорати ва касб малакасини узлуксиз равишда ошириб бориш ва ўз устида мунтазам ишлашга;

таълим жараёни ва ўқув-услубий ишларни такомиллаштириш юзасидан таклифлар ишлаб чиқишга;

таълим олувчиларнинг ота-оналари билан мунтазам ҳамкорликни йўлга қўйишга мажбур.

Педагог ходимлар қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ бошқа мажбуриятни ҳам олиши мумкин.

Ташкилот раҳбари номига ариза;

ўқувчининг туғилганлик ҳақидаги гувоҳномаси нусхаси;

ота-оналарнинг фуқаролик паспорти (фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг Ўзбекистон Республикасида яшаш гувоҳномаси) нусхаси;

ўқувчининг соғлиги тўғрисида тиббий маълумотнома;

ўқувчининг 3,5 х 4,5 см ҳажмдаги 4 дона рангли фотосурати.