Nogironligi bo‘lgan shaxslar ta'lim tashkilotlarida ta'lim olish, o‘z qobiliyatini rivojlantirish uchun butun umri davomida ta'lim olish hamda jamiyat va davlat hayotida ishtirok etish huquqiga ega.

Davlat nogironligi bo‘lgan shaxslarning inklyuziv ta'limini rivojlantirish, ta'lim olish va kasbiy tayyorgarlikdan, qayta tayyorlashdan, malaka oshirishdan o‘tishi uchun shart-sharoitlar yaratadi.

Nogironligi bo‘lgan bolalarning maktabgacha, maktabdan tashqari, umumiy o‘rta ta'lim olishi va o‘rta maxsus, professional, oliy va oliy o‘quv yurtidan keyingi ta'lim olishi ta'minlanadi.

Nogironligi bo‘lgan bolalarni ta'lim muassasalarida o‘qitishning vaqtincha imkoni bo‘lmasa, shifokorlar tavsiyalari asosida va ota-onasining, qonuniy vakillarining roziligi bilan uyda o‘qitilishi ta'minlanadi, Davlat byudjeti mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.

Davlat nogironligi bo‘lgan bolalarning bepul umumiy o‘rta, maktabdan tashqari, o‘rta maxsus va professional ta'lim olishini kafolatlaydi.

Maxsus o‘quv qo‘llanmalari, adabiyotlar, surdotarjimonlar xizmatlaridan foydalanish imkoniyati bilan ta'minlash Davlat byudjeti mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.

Nogironligi bo‘lgan shaxslarga ta'lim berish, kasbga tayyorlash, qayta tayyorlash, malakasini oshirish turli shakllarda, ishlab chiqarishdan ajralgan va ajralmagan holda, eksternat shaklida, shuningdek masofaviy ta'lim texnologiyalaridan foydalangan holda, umumiy tipdagi ta'lim muassasalarida va tashkilotlarida, ixtisoslashtirilgan ta'lim muassasalarida, uyda, maxsus guruhlarda, sinflarda va yakka tartibda o‘qitish yo‘li bilan amalga oshiriladi.

Imo-ishora tili O‘zbekiston Respublikasi tomonidan nogironligi bo‘lgan shaxslarning shaxslararo muomala vositasi sifatida e'tirof etiladi.

Vazirlar Mahkamasining 312-sonli (7.06.2022 y.) qarori bilan tasdiqlangan “Yoshlar daftari” ni yuritish orqali yoshlar muammolarini tizimli ravishda hal etish va ularni ijtimoiy qoʻllab-quvvatlash tartibi toʻgʻrisida” gi Nizomning 68-bandi va mazkur nizomning 17-ilovasidagi sxemaga koʻra quyidagilar:

▪️Eri (yoki xotini) “Temir daftar” ga kiritilgan yosh oila;

▪️“Ayollar daftari” ga kiritilgan ayollarning turmush qurgan farzandi yosh fuqaro;

▪️Eri (yoki xotini) “Ijtimoiy himoya yagona reyestri” ga kiritilgan yosh oila;

▪️Ijtimoiy himoyaga muhtoj yosh oilaga

12 oygacha turar joy uchun ijara kompensatsiya har oyda BHM ning 3 baravari dan oshmagan miqdorda 17-ilovada keltirilgan sxemaga muvofiq subsidiya ajratiladi.

️Mahalladagi yoshlar yetakchisi ijaraga olingan turar joyda haqiqatda yashayotganligini har oyda kamida bir marta monitoring asosida oʻrganadi.

️Oʻrganish jarayonida ijaraga oluvchi tomonidan ijaraga olingan turar joyda yashamayotganligi aniqlansa, turar joy ijarasi toʻlovi uchun subsidiya berish toʻxtatiladi.

Qoʻshimcha imtiyozlarga ega boʻlish uchun xorijiy sarmoyadorlar (xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar) ga qoʻyiladigan talablar:

— Oʻzbekiston Respublikasi Hukumati tomonidan xorijiy sarmoyadorga qonunchilikda belgilangan kafolatlar va himoya choralariga qoʻshimcha (imtiyoz va preferensiyalar) taqdim etish uchun majburiy tartibda sarmoya shartnomasi tuziladi.

Sarmoya shartnomasi Oʻzbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi timsolida Oʻzbekiston Respublikasi Hukumati va  xorijiy sarmoyador (sarmoyadorlar) oʻrtasida tuziladi.

Sarmoya shartnomasini tayyorlash uchun xorijiy sarmoyador Oʻzbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligiga quyidagi hujjatlarni taqdim etadi:

•          sarmoya shartnomasi loyihasi;  

•          qonunchilik bilan belgilangan hollarda mutassaddi organlarda ekspertiza oʻtgan  texnik-iqtisodiy dalillar (texnik-iqtisodiy hisob-kitob) asosida amalga oshirilgan asosiy iqtisodiy koʻrsatkichlar;

•          Adliya vazirligi xulosasi — sarmoya shartnomasi loyihasini huquqiy ekspertizadan oʻtkazish sohasida;

•          xorijiy sarmoyadorlar (xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar)ga qonunchilikda belgilangan kafolatlar va himoya choralariga qoʻshimcha ravishda soliq imtiyozlari va preferensiyalar taqdim etish sohasida Moliya vazirligi, Iqtisodiyot vazirligi va Davlat soliq qoʻmitasi xulosalari.

Xorijiy sarmoyador sarmoya shartnomasida oʻrnatilgan tartib va muddatda Oʻzbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligiga zimma olingan majburiyatlar ijrosi boʻyicha hisobotlar taqdim etadi.

— Respublika valyuta balansini mustahkamlash maqsadida Oʻzbekistonda maʼlum vaqt soʻmdagi mablagʻlarni xorijiy valyutaga konvertatsiya qilish boʻyicha cheklovlar mavjud edi. Sarmoyadorning Oʻzbekiston Respublikasi hududida olingan daromadlari Oʻzbekiston Respublikasi hududida qayta investitsiya qilinishi yoki xorijiy sarmoyador xohishiga qarab boshqa maqsadlarda foydalanilishi mumkin.

Xorijiy sarmoyadorlarga Oʻzbekiston Respublikasiga pul mablagʻlarini xorijiy valyutada erkin oʻtkazish va undan hech qanday cheklovlarsiz Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligida belgilangan tartibda soliqlar yoki boshqa majburiy toʻlovlarni toʻlash sharti bilan foydalanish kafolatlanadi. 

Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi tomonidan “Xorijiy sarmoyadorlar huquqlarini himoya qilish kafolatlari va chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi Qonunning 10 moddasiga izoh berish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi:

— Konstituutsiya va qonunlar, shuningdek xalqaro huquqning umumeʼtirof etilgan normalari ustuvorligini tan olgan holda Oʻzbekiston Respublikasi iqtisodiy bahslarining huquq doirasida hal etilishi tarafdori.

Qonunning birinchi boʻlimi 10-moddasida keltirilgan «Agar tomonlar kelishilgan qarorga kela olmasalar, bundan nizo Oʻzbekiston Respublikasi tomonidan qoʻshilgan investitsiyaviy baxslarni xal qilish uchun xalqaro shartnomalar (bitimlar, konventsiyalar) qoydalari va tartiblariga muvofiq Oʻzbekiston Respublikasi xojalik sudida yoki xakamlik sudida xal qilinadi» undan foydalanish xalqaro shartnomalar qoida va tartib-taomillariga rioya qilish talab etishini belgilab beruvchi qoida hisoblanadi va oʻz-oʻzidan respublikaning har qanday bahsni maʼlum bir arbitraj organiga oʻtkazilishiga roziligini toʻgʻridan-toʻgʻri ifoda etmaydi.

Odatda, bahs tomonlarining uni bahslarni hal qiluvchi maʼlum bir organga koʻrib chiqish uchun oʻtkazishga roziligi sarmoya shartnomasiga qoʻshimcha arbitraj eslatma shaklida yoki bahs tomonlari oʻrtasida tuzilgan alohida bitim bilan izohlanishi darkor.

Shu yoʻsinda, Konstitutsiyaviy sud qaroriga xorijiy sarmoyadorlar huquqlari kamsitilishi sifatida qaralmasligi kerak va ushbu masalaga konstruktiv va xalqaro huquqning umumeʼtirof etilgan normalari doirasida har bir tomonning huquq va majburiyatlarini hurmat qilgan holda yondashish talab etiladi.

•          Bank hisobvaraqlarini ochish Sizga naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirish, bank plastik kartalari orqali toʻlovlarni qabul qilish uchun kerak boʻladi.

•          Bank hisobvaragʻini bankka borgan holda hamda tadbirkor sifatida davlat roʻyxatidan oʻtayotgan vaqtda avtomatlashtirilgan tizimi orqali ham ochish mumkin.

•          Banklar hisobvaraqlarni ochish va ulardagi operatsiyalar boʻyicha xizmat haqlarini mustaqil belgilaydi. Shuning uchun, hisobvaraq ochishda banklarning tariflari va Siz bilan tuziladigan hisobvaraq shartnomasi shartlari bilan tanishib chiqishingiz lozim. Oʻzingizga qulay boʻlgan tarif rejalari va shartlari boʻlgan bankda hisobvaraq ochishingiz tavsiya etiladi.

Barcha tijorat banklari rasmiy saytlari:

1. “Oʻzbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki” aksiyadorlik jamiyati

2. “Oʻzbekiston sanoat-qurilish banki” aksiyadorlik tijorat banki

3. “Agrobank” aksiyadorlik tijorat banki

4. “Mikrokreditbank” aksiyadorlik-tijorat banki

5. Oʻzbekiston Respublikasi aksiyadorlik tijorat Xalq banki

6. Chet el kapitali ishtirokidagi “Savdogar” aksiyadorlik tijorat banki

7. Aksiyadorlik tijorat banki “Qishloq qurilish bank”

8. "Turonbank" aksiyadorlik tijorat banki

9. Chet el kapitali ishtirokidagi “Hamkorbank” aksiyadorlik tijorat banki

10. “Asaka” aksiyadorlik tijorat banki

11. “Ipak Yoʻli” aksiyadorlik innovatsiya tijorat banki

12. Ziraat Bank Uzbekistanʻ  aksiyadorlik jamiyati

13. “Trastbank” xususiy aksiyadorlik banki

14. Aksiyadorlik tijorat “Aloqabank”

15. “Ipoteka-bank” aksiyadorlik tijorat ipoteka banki

16. “KDB Bank Oʻzbekiston” aksiyadorlik jamiyati

17. “Turkiston” xususiy aksiyadorlik tijorat banki

18. Eron “Soderot” bankining Toshkent shahridagi shoʻba banki

19. Aksiyadorlik-tijorat banki “Universal bank”

20. “Kapitalbank” aksiyadorlik tijorat banki

21. “Ravnaq-bank” xususiy aksiyadorlik tijorat banki

22. “Davr-bank” xususiy aksiyadorlik tijorat banki

23. Chet el kapitali ishtirokidagi “Invest Finance Bank” aksiyadorlik tijorat banki

24. “ASIA ALLIANCE BANK” aksiyadorlik tijorat banki

25. “HI-TECH BANK” xususiy aksiyadorlik tijorat bank

26. “Oriyent Finans” xususiy aksiyadorlik tijorat banki

27. "Madad Invest Bank" aksiyadorlik tijorat banki

28. “Oʻzagroeksportbank” aksiyadorlik tijorat banki

29. “Poytaxt bank” aksiyadorlik jamiyati

30. “Tenge Bank” aksiyadorlik tijorat banki

31. “TBC Bank” aksiyadorlik tijorat banki

32. “ANOR BANK” aksiyadorlik jamiyati

Foydali maʼlumotlar:

Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki rasmiy veb-sayti;

Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki interaktiv xizmatlar;

Bank xizmatlari isteʼmolchilarining huquqlarini himoya qilish;

Bank qonunchiligi.

Normativ hujjatlar

Oʻzbekiston Respublikasi banklarida ochiladigan bank hisobvaraqlari toʻgʻrisida yoʻriqnoma

Fuqarolik kodeksining 771-789-moddalari

Oʻzbekiston Respublikasining “Banklar va bank faoliyati toʻgʻrisida”gi Qonun.

Siz asosiy hisobvaragʻingizni boshqa bankka oʻtkazish huquqiga egasiz. Bunda xizmat koʻrsatuvchi bankka ariza taqdim etasiz va chek daftarchalarni qaytarasiz.

Bank sizga hisobvaragʻingizda qolgan mablagʻlar boʻyicha maʼlumot beradi va ushbu maʼlumotni hisobvaraq ochayotgan yangi bankka taqdim etasiz.

Hisobvaraq ochayotgan bankda vaqtinchalik hisobvaraq ochiladi va mablagʻlaringiz ushbu hisobvaraqqa oʻtkaziladi.

Asosiy hisobvaraq oʻtkazilayotgan bank Sizga xizmat koʻrsatgan avvalgi bankdan hujjatlar va mablagʻlarni olgandan keyin yangi asosiy hisobvaraqni ochadi va vaqtinchalik hisobvaraqni yopadi.

Normativ hujjatlar

•          Oʻzbekiston Respublikasi banklarida ochiladigan bank hisobvaraqlari toʻgʻrisida yoʻriqnoma

•          Oʻzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi

Ishsizlik nafaqasi ishsiz deb e’tirof etilgan shaxsga u mahalliy mehnat organida ish qidirayotgan shaxs sifatida ro‘yxatga olingan birinchi kundan e’tiboran hisoblanadi va o‘n ikki oylik davr ichida ko‘pi bilan yigirma olti kalendar hafta davomida to‘lanadi.